Bankowość- Biznes i handel
- Ekonometria
- Ekonomia
- Filozofia
- Finanse
- Geografia gospodarcza
- Gospodarka lokalna
- Historia gospodarcza i społeczna
- Informatory i poradniki
- Informatyka
- Literatura obcojęzyczna
- Logistyka i transport
- Marketing
- Nauki matematyczne
- Nauki o przedsiębiorstwie
- Oferty specjalne
- Pedagogika i psychologia
- Periodyki
- Prawo i administracja
- PUBLIKACJE DO POBRANIA
- Publikacje jubileuszowe
- Rachunkowość i podatki
- Rolnictwo
- Socjologia
- Statystyka i demografia
- Stosunki międzynarodowe
- Tania książka
- Turystyka
- Ubezpieczenia społeczne
- Zarządzanie
Podając swój adres e-mail i zapisując się na newsletter, wyraża Pan/Pani zgodę na otrzymywanie informacji o publikacjach Oficyny Wydawniczej SGH i przetwarzanie danych osobowych w tym celu. Zgodę można wycofać w dowolnym momencie, co nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano przed jej cofnięciem.
Zapraszamy
do naszej siedziby:
budynek SGH
al. Niepodległości 162
Sprzedaż oraz realizacja zamówień
z odbiorem własnym (od razu po złożeniu zamówienia)
odbywa się w KSIĘGARNI STACJONARNEJ
na PARTERZE BUDYNKU GŁÓWNEGO
(PRZY SCHODACH DO HADESU)
w godz. 10.00-16.00
od poniedziałku do piątku.
Serwis korzysta z plików cookies. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że będą one umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Szczegóły znajdziesz w Polityce Prywatności.
The service uses cookie files. Using the web site without changing your browser settings means that they will be placed on your terminal equipment. Remember that you can always change these settings. For details, see our Privacy Policy.
|
Oficyna Wydawnicza SGH al. Niepodległości 162, p. 023 bud. główny SGH 02-554 Warszawa |
PRZEDSIĘBIORSTWO WYZWANIA NIEPEWNOŚĆ
|
|
|
Wstęp
Przełom XX i XXI wieku to okres znaczących zmian, których źródłem stała się rewolucja informacyjna (m.in. zastosowanie nowych narzędzi w aktywności gospodarczej) wraz z towarzyszącymi jej przeobrażeniami społecznymi (udział pokolenia sieci w kształtowaniu konsumpcji i kultury organizacyjnej), a także nasilającym się instytucjonalizmem (wzrost regulacji). Charakter tych przemian sprawia, że odnoszą się one zarówno do przedsiębiorstwa, jak i jego otoczenia, utożsamianego z zespołem zjawisk, procesów i instytucji nie tylko warunkujących jego bieżącą sytuację, lecz podlegających także jego oddziaływaniu. Wpływa to na funkcjonowanie przedsiębiorstw, w różny sposób rzutując na stosunki wymienne firmy, możliwości sprzedaży, formy i sposób działania oraz warunki rozwoju, co bezpośrednio lub pośrednio determinuje konkurencyjność przedsiębiorstwa, będącą podstawą zdefiniowania określonej strategii i związanych z nią wyzwań rozwojowych. W otoczeniu przedsiębiorstw zachodzą bowiem ciągłe i różnorodne zmiany, których dynamika wraz z procesem globalizacji, liberalizacją wielu sfer gospodarki, a także następstwami rewolucji informacyjnej przybiera na sile. Zmienność otoczenia jest wyrazem m.in. nowych doświadczeń, tempa rozwoju i innowacyjności oraz wzrostu złożoności samego otoczenia i intensywności jego powiązań z przedsiębiorstwem. Otoczenie staje się coraz bardziej zróżnicowane, rozległe i niestabilne czy też, jak piszą o tym G. Johnson i K. Scholes, niepewne jako pochodna jego złożoności i dynamiki. Im bardziej wzrasta liczba elementów otoczenia, ich różnorodność i tempo zmian, tym większa staje się niepewność, która z punktu widzenia ludzi podejmujących decyzje wiąże się w znacznej mierze z brakiem wystarczających informacji na temat otoczenia. Przedsiębiorstwo w ocenie wyzwań rozwojowych i związanej z nimi strategii nie może pomijać konieczności ciągłej i nieprzewidzianej adaptacji do warunków określanych przez złożone i turbulentne otoczenie rynków, zasobów produkcyjnych (przyrodniczych, ludzkich, informacyjnych, kulturowych), dostawców, klientów czy też zmian technologicznych. Wśród głównych źródeł niepewności otoczenia w przypadku przedsiębiorstw wymienia się różne czynniki, w tym: a) polityczno-prawne (polityka gospodarcza rządu, stabilność gospodarcza kraju, lobbing, system prawny, skuteczność i egzekwowanie prawa), b) ekonomiczne (np. sposób wykorzystania i redystrybuowania zasobów naturalnych, ludzkich i kapitałowych), c) demograficzne i społeczne (np. interakcje między przedsiębiorstwem a społecznością w wymiarze lokalnym, regionalnym, krajowym, międzynarodowym), d) technologiczne (wykorzystanie technologii w procesie tworzenia produktów, sprzedaży wyrobów oraz kreowania poziomu i struktury potrzeb). Najczęściej niepewność i związane z nią wyzwania rozwojowe, które dotyczą przedsiębiorstw, opisywane są przez pryzmat charakterystyki indywidualnych wyborów decydentów, przy czym decyzje oznaczają w tym przypadku wybór alternatywnych rozwiązań różniących się użytecznością i prawdopodobieństwem wystąpienia zakładanych efektów dotyczących dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Z niepewnością wiąże się również pojęcie ryzyka, które postrzegane jest najczęściej jako zagrożenie dla działalności przedsiębiorstwa, a także jako potencjalna szansa osiągnięcia przez nie dodatkowych korzyści (okazja), co wpisuje się w koncepcję budowania przewag konkurencyjnych w oparciu o wyzwania rozwojowe ukierunkowane na nowy kształt strategii konkurencyjnej i wyraża się w następujących podejściach: a) ograniczaniu ryzyka poprzez jego unikanie lub atak, b) wykorzystywaniu okazji sprzyjających budowaniu krótkookresowej przewagi konkurencyjnej, c) budowaniu długookresowych przewag konkurencyjnych z wykorzystaniem zarządzania ryzykiem jako kluczowego wyzwania. To ostatnie podejście, podobnie jak ryzyko, u którego podstaw leży rosnąca niepewność i wysoka dynamika zmian w otoczeniu, implikuje różnorodność bodźców zarówno o egzo-, jak i endogenicznym charakterze, które wpływają na zmiany relacji przedsiębiorstwa z otoczeniem oraz struktury i procesy wewnątrz organizacji, "wymuszając" ich elastyczność. Postrzegana jest ona jako zdolność organizacji do przystosowania się w krótkim czasie do zmiennych warunków otoczenia, a do jej przejawów należy zaliczyć m.in. sprawną korektę wewnętrznego funkcjonowania organizacji, dotyczącą jednostek biznesowych i komórek organizacyjnych oraz wzajemnych relacji między nimi, posiadanych kompetencji, zakresu realizowanych zadań jako efektu reakcji na zmiany, co pozwala skutecznie i efektywnie osiągać założone cele. Łączy się z tym zdolność struktur organizacyjnych do redukcji oddziaływania określonych czynników (absorpcja zakłóceń), przejawiająca się w zewnętrznej elastyczności. Ich celem zintegrowanym w ramach elastyczności strategicznej jest poprawa konkurencyjności organizacji, która umożliwia minimalizowanie kosztów reakcji na nieprzewidziane zagrożenia lub minimalizowanie kosztów dostosowania się do szans. W konsekwencji specyficznym narzędziem umożliwiającym funkcjonowanie w zmiennym otoczeniu - poprzez wykorzystanie nadarzających się okazji i zorientowanie na innowacyjność (w tym rozpoznawanie możliwości rynkowych nieodkrytych przez konkurentów oraz tworzenie niepowtarzalnego zestawu narzędzi niezbędnych do ich wykorzystania) - staje się przedsiębiorczość, pozwalająca łączyć wyzwania i skuteczność stosowanych rozwiązań. W przypadku przedsiębiorstw o kierunku wymaganych zmian decydują najczęściej takie czynniki jak: rosnące koszty stałe, deregulacja, przewidywalne błędy, reakcja na dużych graczy oraz rozbieżność między stanem obecnym a pożądanym. Zdaniem R.P. Rumelta podstawą strategii ukierunkowanej na pojawiające się wyzwania rozwojowe są: 1. diagnoza - pozwala zdefiniować naturę wyzwania, któremu muszą sprostać organizacje, co przyczynia się często do zrozumienia złożoności problemu; 2. kluczowe podejście - ogólny zarys strategii pokonywania przeszkód zidentyfikowanych na podstawie diagnozy, którego nie należy utożsamiać z celami czy wizjami; może stać się źródłem przewagi konkurencyjnej poprzez: - przewidzenie działań i reakcji innych, - uproszczenie i usunięcie niejasności w danej sytuacji, - wykorzystanie dźwigni, jaką stanowi skoncentrowanie wysiłku na zasadniczym i decydującym aspekcie problemu, - utworzenie spójnych zasad i działań, które wzajemnie się uzupełniają; 3. zbiór spójnych działań, które mają umożliwić przeprowadzenie kluczowego podejścia. Współcześnie można wskazać wiele nurtów badawczych próbujących sprostać zmieniającym się oczekiwaniom i potrzebom przedsiębiorstw w zakresie definiowania wyzwań rozwojowych dotyczących nowej konkurencji, które stanowią podstawę zarządzania strategicznego. Eksponują one potrzebę rozpatrywania poszczególnych zagadnień nie tylko z perspektywy firmy, lecz także czynników zewnętrznych i powiązań występujących między tymi dwoma obszarami. Przeobrażeniom zewnętrznych uwarunkowań przedsiębiorstwa towarzyszą bowiem zmiany wewnętrzne, dotyczące m.in. technologii lub sposobu postrzegania klienta. Wiążą się z nimi wyzwania zarówno wpisane w długookresowe tendencje rozwojowe, jak i te doraźne, wymagające większej elastyczności w zakresie wykorzystania niespodziewanych sytuacji (okazji). Z kolei podstawą tych zmian są i pozostaną innowacje, które stanowią nieodłączny element myślenia strategicznego, kształtującego przyszłość przedsiębiorstwa w kontekście identyfikacji źródeł problemów i ich możliwych rozwiązań. Celem niniejszej publikacji jest zaprezentowanie przesłanek i wyzwań rozwojowych dotyczących przedsiębiorstw funkcjonujących w warunkach niepewności, ukazanych przez pryzmat czynników rzutujących zarówno na ich kształt oraz możliwości dalszego rozwoju, jak i na specyfikę firm reprezentujących poszczególne sektory gospodarki, co pozwoliło wyeksponować różnorodność stosowanych w tym zakresie rozwiązań. Autorzy rozdziałów zamieszczonych w pierwszej części książki skoncentrowali się na identyfikacji wyzwań rozwojowych (w kontekście kształtujących je czynników) oraz na ocenie możliwości sprostania im z perspektywy przedsiębiorstw. Zaliczyli do nich: umiejętność działania przedsiębiorcy w XXI wieku, tj. cechy i motywy postępowania związane z podejmowaniem kolejnych wyzwań w warunkach dużej dynamiki zmian i złożoności otoczenia (M. Zielińska), asymetrię informacji bankowej uzyskiwanej przez przedsiębiorstwa w procesie ubiegania się o kredyt (B. Korzeniewska), efektywność działania postrzeganą przez pryzmat oceny stosowania metody całkowitego kosztu posiadania i jego wpływu na racjonalność zakupów w przedsiębiorstwie (A. Rzeżacz), skuteczność zarządzania przez jakość w przedsiębiorstwach tworzących łańcuchy dostaw żywności w budowaniu przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw oraz całych łańcuchów dostaw (S. Adamczyk), umiejętność wdrożenia standaryzacji w metodologii liczenia naturalnej fluktuacji poziomu zatrudnienia z punktu widzenia wpływu wyniku testu na utratę wartości aktywów niefinansowych rozpatrywanych w kontekście dalszego rozwoju przedsiębiorstwa (E. Szczepaniak), a także dostosowania się do wymogów budowania kreatywnej kultury organizacji w warunkach wymuszonego ograniczenia liczby zatrudnianych pracowników (E. Skwarska-Maciejczuk) oraz podejmowania decyzji dotyczących wyboru lokalizacji działalności gospodarczej wobec zmian znaczenia czynników lokalizacji w zestawieniu z oceną atrakcyjności inwestycyjnej na przykładzie wybranych regionów (B. Umiński). Z kolei druga część monografii przedstawia rozważania dotyczące identyfikacji wyzwań rozwojowych przedsiębiorstw w obrębie poszczególnych sektorów, w tym zwłaszcza sektora nieruchomości. Należy jednak zaznaczyć, że każdy z Autorów podejmujących zagadnienia związane z rynkiem nieruchomości przedstawia je w innym ujęciu, tj. w odniesieniu do wskazania kluczowych wyzwań stojących obecnie przed rynkiem nieruchomości z punktu widzenia dewelopera i najemcy (P. Strzemecki), ustalenia, czy rynek najmu mieszkań może być alternatywą wobec prawa własności w obecnej sytuacji rynkowej polskich gospodarstw domowych i w jakim zakresie stanowi to nowe wyzwanie na danym rynku (K. Marszalik) oraz konsekwencji oceny zasadności i dopuszczalności podnoszenia przez gminy opłaty z tytułu prawa użytkowania wieczystego w związku ze zmianą przeznaczenia i użytkowania gruntu oddanego w to użytkowanie (S. Terpiłowski, M. Lewcio), co wpisuje się tym samym w kontekst wpływu regulacji na funkcjonowanie rynku nieruchomości i działających w jego obrębie przedsiębiorstw. Z kolei wyzwania rozwojowe w sektorze bankowym, zdaniem autorki kolejnego rozdziału, korespondują z bilansem korzyści i zagrożeń związanych z użytkowaniem bankowości elektronicznej (K. Stelmarska). Tę cześć monografii zamykają rozważania poświęcone szkolnictwu wyższemu, dotyczące niepublicznych uczelni wyższych i stojących przed nimi wyzwań w sytuacji wzmożonej konkurencyjności na rynku edukacyjnym. Autorami wskazanych dociekań badawczych są młodzi naukowcy, doktoranci XV edycji Niestacjonarnych Studiów Doktoranckich w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Publikacja nie wyczerpuje problematyki związanej z rozwojem przedsiębiorstw, lecz zwraca jedynie uwagę na ważne, zdaniem Autorów, jego przejawy i aspekty, które definiowane są jako wyzwania i którym przedsiębiorstwa starają się sprostać, dostrzegając w nich nie tylko sposób na unikanie zagrożeń poprzez wskazanie odpowiednich rozwiązań, lecz także potencjalne źródło kreowania przewagi konkurencyjnej. Podejście to przesądziło również o kształcie niniejszej publikacji, w której poszczególne rozdziały, tj. przedstawione w nich rozważania, przenikają się i uzupełniają wzajemnie, choć nie wyczerpują też złożoności podejmowanej problematyki. Specyfika wybranych firm i reprezentowanych przez nie sektorów uzasadnia odmienny charakter warunków, w jakich funkcjonują, oraz będących w zasięgu ich możliwości i szans rozwoju, co ogranicza stworzenie zamkniętego zbioru wypowiedzi w tym zakresie. Stanowi to tym samym swoisty punkt wyjścia do dalszych badań i dyskusji dotyczących rozwoju przedsiębiorstw jako podstawy kształtowania przewag konkurencyjnych i kreowanych strategii. Teresa Pakulska |