GOSPODARKA ŚWIATOWA W OBLICZU ZMIANY

Opisując przemiany zachodzące w światowej gospodarce łatwo o truizm. Jednak związane z nimi wydarzenia nie tylko zaskakują i wpływają na nasze postrzeganie świata, lecz także ingerują w wiele płaszczyzn funkcjonowania państw, biznesu, instytucji międzynarodowych czy nas samych. Jednym z najważniejszych czynników gene­rujących te przemiany jest postęp technologiczny. Pojawienie się i upowszechnienie nowych urządzeń czy sposobów działania zmienia ludzkie zachowania, ale i zmusza instytucje państwa do dostosowania do nowych realiów. Cyfryzacja jest przykładem procesu, który z jednej strony stwarza nowe możliwości dla rządów, a z drugiej - wyzwania. Wpływ na światową gospodarkę mają również inne trendy społeczne, szczególnie kwestie demograficzne i migracje. Każdy z megatrendów dzieli się na mniejsze, co w rezultacie tworzy skomplikowaną sieć powiązań pomiędzy poszczególnymi procesami. Przenikają one różne poziomy naszego postrzegania i funkcjonowania. Nawet jeśli w Polsce pewne trendy jeszcze nie są obecne, np. dzielnice biznesu, ich znacze­nie w innych miejscach na świecie sygnalizuje, że trafią także i tutaj.

Z punktu widzenia naukowców potencjalne problemy wynikające z tych prze­obrażeń są fascynującymi zagadnieniami badawczymi. Sektorowe podejście czy nawet mikroperspektywy to z kolei szansa szczególnie dla młodych badaczy na rozwinięcie warsztatu badawczego bez ryzyka wpadnięcia w nadmiernie uogólnienia. Dlatego w niniejszej monografii znajdą państwo 13 artykułów, które analizują różne wąskie oblicza przemian zachodzących w gospodarce światowej. Trzyczęściowa struktura tomu odnosi się do trzech poziomów - krajowy, regionalny i globalny - na które oddziałują obecne megatrendy.

W części pierwszej, zatytułowanej Nieoczywiste konteksty wyzwań gospodarczych Polski, zawarto pięć artykułów. Dotyczą one zróżnicowanych aspektów gospodarowania na poziomie państwa oraz rozwoju międzynarodowej współpracy gospodarczej. I tak, w artykule Turystyka dziedzictwa kulturowego i efekty zewnętrzne działalności muzeów zamkowych i pałacowych w Polsce Katarzyna Obłąkowska, przedstawiając muzeum jako jedną z atrakcji udowadnia, że sektor turystyki ma ogromny potencjał rozwojowy zarówno dla gospodarek poszczególnych regionów, jak i państw. Uzasadniając to stanowisko autorka przywołuje wyniki własnych badań, dotyczących zewnętrznych efektów działalności zabytków dla przedsiębiorców.

W kolejnym artykule, zatytułowanym Polityka państwa a rozwój zdolności innowacyjnej branży farmaceutycznej w Polsce Ilona Binkiewicz porządkuje informacje na temat tej branży i jej potencjału ekonomicznego w Polsce; autorka przygląda się, jak na nią wpływa działalność państwa i ocenia jej konkurencyjność na rynku globalnym. W artykule pt. Agencja Badań Medycznych - remedium na problemy polityki zdrowotnej? Emilia Piotrowska dokonuje próby oceny zasadności utworzenia Agen­cji, za punkt odniesienia przyjmując system zabezpieczenia społecznego w Polsce i jego potrzeby w przyszłości - w szczególności związane z sytuacją demograficzną państwa oraz niedoborem kadr medycznych.

Następnie Agnieszka Kulesa w artykule pt. Prawne uwarunkowania współpracy służb granicznej i celnej na wschodniej granicy Polski porządkuje informacje doty­czące zarządzania granicami w kontekście przepływu towarów i osób oraz przeko­nuje, że współpraca służb celnej i granicznej powinna być wzmacniana. Pierwszą część książki zamyka artykuł Adriany Skorupskiej zatytułowany Wymiar gospo­darczy współpracy polskich regionów z partnerami z Chin, w którym autorka porusza problem dyplomacji samorządowej; przytaczając wyniki własnych badań, omawia współpracę w sferze gospodarczej polskich województw z chińskimi partnerami.

Część drugą zbioru, zatytułowaną Cyfrowa i zielona gospodarka: wybrane aspekty w perspektywie krajowej i europejskiej, otwiera artykuł Krzysztofa Kamila Wiśniewskiego pt. Interesariusze ujawnieni na etapie rządowym procesu legislacyjnego w przed­miocie publicznoprawnej instytucjonalizacji koncepcji "Przemysłu 4.0" w Polsce. Autor przedstawia w nim grupy interesów, które brały udział w konsultacjach projektu ustawy ważnej z perspektywy wdrażania w Polsce rozwiązań związanych z tzw. Prze­mysłem 4.0 o Fundacji Platforma Przemysłu Przyszłości.

Następnie, w artykule pt. E-rezydencja jako przykład adaptacji Estonii do zmian otoczenia technologiczno-geopolitycznego Błażej Kobus informuje czytelnika, w jaki sposób Estonia czerpie korzyści z e-rezydencji i przedstawia rekomendacje dotyczące polityki cyfryzacji i rozwoju e-administracji. W artykule zamykającym drugą część publikacji, zatytułowanym Polityka zachęt podatkowych na przykładzie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, Patrycja Fatyga uwypukla brak spój­ności legislacyjnej oraz zaplanowanych działań dotyczących zachęt podatkowych dla rozwoju elektromobilności w Polsce.

Ostatnią, trzecią część książki, Gospodarka światowa w obliczu zmiany: nowe wyzwania - nowe rozwiązania, poświęconą nowym zjawiskom i rozwiązaniom w sferze zarządzania i gospodarowania, otwiera artykuł Marcina Leszczyńskiego pt. Rola reputacji państwa w dobie kryzysu globalnego zaufania. Autor wyjaśnia w nim teoretyczne podstawy kryzysu zaufania, przedstawia rolę reputacji jako narzędzia osłabiania jego skutków, by w końcu zaprezentować wyniki własnych badań na ten temat. W artykule zatytułowanym Dzielnice Rozwoju Biznesu jako przykład prywatyzacji miejskiej przestrzeni publicznej Karolina Zubel omawia genezę powstania, rolę oraz problemy związane z funkcjonowaniem takich dzielnic na świecie. Szczególnie przygląda się przy tym współpracy sektorów prywatnego i publicznego w obszarze świadczenia usług publicznych w miastach.

W artykule pt. Rynek książki na świecie w obliczu przemian technologicznych Jędrzej Maciejewski omawia reakcje na zmiany technologiczne oraz tworzenie nowych mediów największych krajowych rynków książki na świecie; całość roz­ważań kończy przedstawieniem charakterystyki sytuacji w Polsce. W kolejnym artykule, zatytułowanym Zarządzanie wielopokoleniowe - problematyka budowania zaangażowania w różnorodnym wiekowo zespole, Łucja Waligóra podnosi problem odmiennych oczekiwań wobec pracy i stylów pracy różnych generacji pracowników i argumentuje, że rolą kierujących jest budowanie takich zespołów, w których zasoby tych pokoleń zostaną efektywnie wykorzystane.

Zbiór zamyka artykuł Mateusza Cieślaka pt. Rozstrzyganie sporów między państwem a inwestorem w świetle teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa. Autor przedstawia w nim autorską analizę dorobku wspomnianego myśliciela i zestawia ją z funk­cjonującą praktyką rozstrzygania sporów na linii państwo-inwestor, wskazując, że wymaga ona istotnych korekt.

Tom ten nie powstałby bez wsparcia profesora doktora habilitowanego Jacka Luszniewicza, który jest ?dobrym duchem" młodych naukowców nie tylko w Kole­gium Ekonomiczno-Społecznym SGH. Wyrazy wdzięczności kierujemy również do dziekana KES profesora doktora habilitowanego Wojciecha Morawskiego, a także do administracji KES oraz Oficyny Wydawniczej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

"Wstęp jest, być może, najważniejszą częścią każdego podręcznika. Niektórzy bowiem ograniczają się wyłącznie do lektury wprowadzenia, oceniając na tej pod­stawie wartość całości, którą następnie pozostawiają własnym losom". Nie inaczej jest z monografiami takimi jak ta, jednak jako jej redaktorzy mamy nadzieję, że wstęp ten zachęci do dalszej lektury, ta zaś stanie się inspiracją do zmiany spojrze­nia na świat i do nowych badań.

Wstęp

CZĘŚĆ I

NIEOCZYWISTE KONTEKSTY WYZWAŃ GOSPODARCZYCH POLSKI

Katarzyna Obłąkowska

Turystyka dziedzictwa kulturowego i efekty zewnętrzne działalności muzeów zamkowych i pałacowych w Polsce

Ilona Binkiewicz

Polityka państwa a rozwój zdolności innowacyjnej branży farmaceutycznej w Polsce

Emilia Piotrowska

Agencja Badań Medycznych - remedium na problemy polityki zdrowotnej w Polsce?

Agnieszka Kulesa

Prawne uwarunkowania współpracy służb granicznej i celnej na wschodniej granicy Polski

Adriana Skorupska

Wymiar gospodarczy współpracy polskich regionów z partnerami z Chin

CZĘŚĆ II

CYFROWA I ZIELONA GOSPODARKA:

WYBRANE ASPEKTY W PERSPEKTYWIE KRAJOWEJ I EUROPEJSKIEJ

Krzysztof Kamil Wiśniewski

Interesariusze ujawnieni na etapie rządowym procesu legislacyjnego w przedmiocie publicznoprawnej instytucjonalizacji koncepcji "Przemysłu 4.0" w Polsce

Błażej Kobus

E-rezydencja jako przykład adaptacji Estonii do zmian otoczenia

technologiczno-geopolitycznego

Patrycja Fatyga

Polityka zachęt podatkowych na przykładzie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych

CZĘŚĆ III

GOSPODARKA ŚWIATOWA W OBLICZU ZMIANY:

NOWE WYZWANIA - NOWE ROZWIĄZANIA

Marcin Leszczyński

Rola reputacji państwa w dobie globalnego kryzysu zaufania

Karolina Zubel

Dzielnice Rozwoju Biznesu jako przykład prywatyzacji miejskiej przestrzeni publicznej

Jędrzej Maciejewski

Rynek książki na świecie w obliczu przemian technologicznych

Łucja Waligóra

Zarządzanie wielopokoleniowe - problematyka budowania zaangażowania w różnorodnym wiekowo zespole

Mateusz Cieślak

Rozstrzyganie sporów między państwem a inwestorem w świetle teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa