ORGANIZACJA I KIEROWANIE NR 1 (161) 2014

Rozwój każdej dyscypliny wymaga prowadzenia naukowego dyskursu, którego granice są wyznaczane przez bipolarny układ. Z jednej strony, rozwój nauki wymaga dowartościowania znaczenia twórczości i kreatywności, z drugiej zaś - uporządkowania prowadzonych rozważań i wtłoczenia ich w ramy określonych rygorów metodologicznych. Zbyt silna, w długim okresie, koncentracja na którymkolwiek z zarysowanych powyżej biegunów doprowadzi do zaniku bądź zniszczenia naukowego waloru dyscypliny. Oparcie rozwoju na twórczości i kreatywności doprowadzi do stanu chaosu i nieuporządkowania, zaś nadmierna strukturyzacja i porządkowanie - do skostnienia. Dodatkowym czynnikiem, wpływającym na wzrost poziomu złożoności dyskursu w Naukach o Zarządzaniu, jest relatywna "młodość" Nauk o Zarządzaniu, przekładająca się na wielość podejść badawczych, brak spójności i jednorodności prowadzonych w dyscyplinie badań oraz silna absorbcja dorobku z innych dyscyplin nauki. Wymienione powyżej zjawiska prowadzą do pogłębienia, zdiagnozowanej przez H. Koontza już w latach 60. ubiegłego wieku, dżungli w Naukach o Zarządzaniu.

Dyskurs w Naukach o Zarządzaniu, dotyczący zagadnień metodologicznych, jest potrzebny i pożądany, bowiem to właśnie metodologia, narzucająca określony system reguł i wzorców rozumowania, decyduje o naukowym wymiarze rozważań prowadzonych w ramach dyscypliny. Dlatego pierwszy numer Kwartalnika w całości został poświęcony zagadnieniom metodologicznym w Naukach o Zarządzaniu.

Otwierający numer Kwartalnika artykuł autorstwa Stanisława Sudoła stanowi omówienie wyników prac Zespołu KNOiZ PAN, powołanego w celu zwiększenia stopnia uporządkowania w zakresie podstawowych pojęć, kategorii i terminów w Naukach o Zarządzaniu. Autor, podejmując próbę zakreślenia i zdefiniowania kluczowych, dla dalszego rozwoju dyscypliny, zagadnień, odnosi się do nazwy Nauk o Zarządzaniu, pojęcia zarządzania, miejsca Nauk o Zarządzaniu w klasyfikacji nauk, funkcji i słabości Nauk o Zarządzaniu, twierdzeń, paradygmatów i teorii w Naukach o Zarządzaniu, a także przedstawia propozycję wyodrębnienia subdyscyplin.

Subdyscyplinom w Naukach o Zarządzaniu został także poświęcony artykuł sygnowany przez członków Zespołu ds. Określenia Subdyscyplin w Naukach o Zarządzaniu KNOiZ PAN, w skład którego weszli: Szymon Cyfert, Wojciech Dyduch, Dominika Latusek-Jurczak, Jerzy Niemczyk oraz Agnieszka Sopińska. Autorzy, podejmując próbę zdefiniowania treści i obszarów dociekań dyscypliny Nauk o Zarządzaniu, przestawili dotychczasowe ujęcia subdyscyplin w Naukach o Zarządzaniu, zaproponowali klasyfikację subdyscyplin wraz z tematami badawczymi, a także omówili koncepcję konstrukcji matrycy subdyscyplin.

Wojciech Czakon, włączając się w nurt dyskusji nad kryteriami oceny rygoru metodologicznego stosowanymi w Naukach o Zarządzaniu, formułuje spostrzeżenie dotyczące daleko idącego konsensusu co do kryteriów oceny w ramach paradygmatów Nauk o Zarządzaniu. Zdaniem Autora klasyczne kryteria ewaluacji rygoru milcząco promują paradygmat pozytywistyczny, jednak odrzucenie monizmu metodologicznego na rzecz dopuszczalności innych podejść wymaga stosowania zróżnicowanego zbioru kryteriów do oceny tak prowadzonych badań.

Wskazując na wielowątkowość badań nad politykowaniem w organizacjach, Mariusz Bratnicki i Monika Kulikowska-Pawlak podejmują próbę uporządkowania pojmowania politykowania, odnosząc się do metodologicznych problemów badania procesu politykowania w organizacjach oraz dokonując krytycznego przeglądu najważniejszych dokonań teoretycznych i empirycznych poświęconych temu zagadnieniu.

U podstaw artykułu Kazimierza Krzakiewicza leży założenie o celowości systemowego podejścia do analizy funkcjonowania organizacji. Autor, dowodząc, że systemowe myślenie pozwala menedżerom rozpoznać relacje między zdarzeniami i doskonalić kompetencje w obszarze analizy związków przyczynowo-skutkowych, wskazuje na znaczenie idei, strategii, sposobów rozumienia i kierunkowych zasad, określanych mianem mentalnych modeli.

Jan W. Wiktor podejmuje próbę oceny podejść metodycznych wykorzystywanych w realizacji projektów badawczych z zakresu marketingu międzynarodowego. Autor, koncentrując się na komparatystyce metodologii badań empirycznych, wykazuje, że badania nad problematyką marketingu międzynarodowego stanowią wyraźny nurt studiów i analiz, zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Paweł Mielcarek przedstawia możliwości zastosowania metody case study dla potrzeb wyłaniania nowych bądź rozwoju istniejących prawidłowości i teorii naukowych w badaniach ekonomicznych. Autor, opisując uwarunkowania stosowania metody case study dla potrzeb rozwoju teorii naukowych w ekonomii, formułuje spostrzeżenie, że zastosowanie analizy przypadków pozwala lepiej zrozumieć, opisać i wyjaśnić problemy za pomocą obserwowanych zależności przyczynowo-skutkowych.

Zdaniem Bartłomieja Gabrysia dyskurs organizacyjny zapewnia możliwość spojrzenia na problemy odnowy strategicznej organizacji z głębokością niedostępną dla zdecydowanej większości metod badań ilościowych. Autor, omawiając istotę teorii dyskursu i jego analizy, uszczegóławia najczęściej wykorzystywane podejścia badawcze w analizie dyskursu i odnosi dyskurs organizacyjny do teorii organizacji i zarządzania, a także dokonuje egzemplifikacji rozważań, przedstawiając studium przypadku przedsiębiorstwa sektora energetycznego.

Wzrost złożoności otoczenia stanowił dla Jarosława Karpacza i Moniki Ingram punkt wyjścia do analizy zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw oraz do przedstawienia na tym tle umiejętności odnoszących się do modyfikacji struktury zatrudnienia. Autorzy, wskazując na wysoką zdolność adaptacyjną do szybko zmieniających się warunków rynkowych, formułują zalecenia metodologiczne odnoszące się do analizowania struktury zatrudnienia w przedsiębiorstwach.

Przedmiot rozważań w artykule Joanny Mróz stanowi metodyka badań kulturowych w przedsiębiorstwach. Autorka podejmuje próbę przedstawienia w ujęciu deskrypcyjno-komparatystycznym rożnych wybranych podejść badawczych i metodyk stosowanych w badaniach kulturowych, zarówno w odniesieniu do otoczenia organizacji, na poziomie makro, jak i kultury organizacyjnej wewnątrz przedsiębiorstwa.

Tomasz Ingram wskazuje na niedowartościowanie w literaturze przedmiotu zagadnienia determinant programów zarządzania talentami. Przeprowadzone postępowanie badawcze pozwoliło Autorowi na wyprowadzenie konkluzji, że zarządzanie talentami może stanowić źródło kształtowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa pod warunkiem, że założenia programu będą wspierały rozwój kompetencji pracowników nakierowanych na aktywne godzenie sprzeczności zawartych w zasobowej teorii organizacji.

Szymon Cyfert

OD REDAKTORA NACZELNEGO

Stanisław Sudoł

PODSTAWOWE PROBLEMY METODOLICZNE NAUK O ZARZĄDZANIU

THE FUNDAMENTAL METHODOLOGICAL PROBLEMS OF MANAGEMENT SCIENCE

Szymon Cyfert, Wojciech Dyduch, Dominika Latusek-Jurczak, Jerzy Niemczyk, Agnieszka Sopińska

SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU - LOGIKA WYODRĘBNIENIA, IDENTYFIKACJA MODELU KONCEPCYJNEGO ORAZ ZAWARTOŚĆ TEMATYCZNA

SUBDISCIPLINES IN MANAGEMENT SCIENCES

Wojciech Czakon

KRYTERIA OCENY RYGORU METODOLOGICZNEGO BADAŃ W NAUKACH O ZARZĄDZANIU

CRITERIA FOR RIGOR EVALUATION IN MANAGEMENT RESEARCH

Mariusz Bratnicki, Monika Kulikowska-Pawlak

METODOLOGICZNE PROBLEMY BADANIA PROCESU POLITYKOWANIA W ORGANIZACJI

METHODOLOGICAL PROBLEMS OF STUDYING THE PROCESS OF POLITICS IN THE ORGANIZATION

Kazimierz Krzakiewicz

MYŚLENIE SYSTEMOWE I MENTALNE MODELE W ZARZĄDZANIU

SYSTEMS THINKING AND MENTAL MODELS IN MANAGEMENT

Jan W. Wiktor

METODOLOGICZNE PROBLEMY BADAŃ NAD MARKETINGIEM MIĘDZYNARODOWYM W ŚWIETLE ANALIZY WYBRANYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH

METHODOLOGICAL PROBLEMS OF INTERNATIONAL MARKETING RESEARCH IN THE LIGHT OF THE ANALYSIS OF SELECTED RESEARCH PROJECTS

Paweł Mielcarek

METODA CASE STUDY W ROZWOJU TEORII NAUKOWYCH

THE METHOD OF CASE STUDY IN THE DE VELOPMENT OF SCIENTIFIC THEORY

Bartłomiej J. Gabryś

DYSKURS ORGANIZACYJNY: MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA WYKORZYSTANIA W BADANIACH

ORGANIZATIONAL DISCOURSE: POSSIBILITIES AND LIMITS IN RESEARCH PERFORMANCE

Jarosław Karpacz, Monika Ingram

KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY ZATRUDNIENIA JAKO WYRAZ ZDOLNOŚCI DYNAMICZNYCH ORGANIZACJI - ZARYS PROBLEMU

SHAPING OF THE EMPLOYMENT STRUCTURE AS AN EXPRESION OF ORGANIZATIONAL DYNAMIC CAPABILITIES - AN OUTLINE

Joanna Mróz

KWESTIE METODYCZNE BADAŃ KULTUROWYCH W ORGANIZACJACH

METHODOLOGICAL ISSUES OF CULTURAL RESEARCH IN ORGANIZATIONS

Tomasz Ingram

ORGANIZACYJNE UWARUNKOWANIA ZARZĄDZANIA TALENTAMI - PRÓBA OPERACJONALIZACJI

ORGANIZATIONAL DETERMINANTS OF TALENT MANAGEMENT - ATTEMPT OF OPERATIONALIZATION

RECENZJE I OMÓWIENIA

OFICYNA WYDAWNICZA SGH POLECA

KOMITET NAUK ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA PAN

SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE